Advies Onderwijsraad aan regering over gevolgen coronacrisis voor het onderwijs

                                                                                                                        17 - 4 - 2020

Op verzoek van minister Slob heeft de Onderwijsraad op 16 april 2020 een spoedadvies uitgebracht. De Onderwijsraad geeft aan waar optreden acuut nodig is en geeft overwegingen mee voor de voorbereiding op de tijd dat leerlingen weer naar school gaan. 

De Onderwijsraad richt zich daarbij op het primair en het voortgezet onderwijs. In juni komt de Onderwijsraad met een vervolgadvies over de gevolgen van de coronacrisis voor het onderwijs op de langere termijn, met name in het nieuwe schooljaar. In dat advies komen ook andere onderwijssectoren aan bod.

De Onderwijsraad vindt dat de aandacht nu vooral gericht moet worden op de opvang van kinderen en jongeren in een instabiele of onveilige thuissituatie. Vervolgens zou op een goede herstart van scholen en op het inlopen van achterstanden moeten worden ingezet binnen de reguliere schooltijd en schoolcontext, zodra leerlingen weer naar school kunnen.

Hoewel de Onderwijsraad stelt dat de RIVM-richtlijnen in acht dienen te worden genomen en dat er oog moet zijn voor de werkdruk van medewerkers, wordt er in het spoedadvies echter met geen woord over gerept dat leraren, onderwijsondersteunend personeel en schoolleiders aangeven dat het in de praktijk onmogelijk is deze richtlijnen volledig in acht te nemen. 

Ook bij de voorbereiding op de periode dat leerlingen weer naar school gaan laat de Onderwijsraad alle betrokkenen, inclusief de minister, in het ongewisse over de vraag hoe er kan worden gegarandeerd dat leerlingen, ouders, (kwetsbare) familieleden en personeel veilig kunnen blijven. Er is bijvoorbeeld grote onduidelijkheid over hoe de 1,5 meter-regel met succes kan worden uitgevoerd, zowel in het primair als het voortgezet onderwijs.

Er is ook nog geen duidelijkheid over besmettingsgevaar en overdraagbaarheid van het virus bij kinderen en jongeren. Ook is het nog steeds moeilijk vast te stellen welke risico’s (ouder) personeel hierbij loopt. Het blijft vooralsnog wachten op de resultaten van goed onderzoek op dit gebied.

LIA maakt zich derhalve grote zorgen over de gevolgen voor de gezondheid van het onderwijspersoneel indien na de meivakantie (wellicht gedeeltelijk of gefaseerd) de scholen weer opengesteld worden. 

Ook kan er volgens LIA geen sprake zijn van een combinatie van afstandsonderwijs en onderwijs in de klas. Er wordt op dit moment al (te) veel van leraren gevraagd. De werkdruk was al onaanvaardbaar hoog - daar is in november en januari nog massaal tegen gestaakt - en zal nu boven het aanvaardbare en haalbare uitstijgen.

Daarom is LIA van mening dat het voor iedereen beter is als we tot aan de zomervakantie doorgaan met het digitale afstandsonderwijs - met uitzondering natuurlijk van kwetsbare kinderen in een instabiele of onveilige thuissituatie en kinderen van ouders met een cruciaal beroep -, waarbij iedereen zijn uiterste best zal moeten doen om zicht te krijgen op het leerproces en de leerresultaten. 

Ook voor de eindtoetsen in het voortgezet onderwijs kan wat LIA betreft een uitzondering worden gemaakt, uiteraard mits dit in kleine groepen geheel volgens de RIVM-regels gebeurt, met surveillance door collega’s die gezond zijn en buiten de risicogroepen vallen. 

De maximale lestijd en opslagfactor voor leraren wordt al jaren flink overschreden en dat is er de laatste weken - door het massaal inzetten op het digitaliseren van de lesstof - niet bepaald beter op geworden. LIA leest nergens ook maar iets van een tegemoetkoming - in ‘begrip' kun je immers niet lesgeven - voor leraren op dit gebied. Ook voor leraren heeft een dag maar 24 uur.

LIA is daarom ook tegen de suggesties van de Onderwijsraad aan minister Slob - de vakantie inkorten of (deels) naar voren halen of de verplichte vakantieperiode versoepelen zodat onderwijsactiviteiten voor bepaalde groepen in de zomer mogelijk worden en 8-tot-4- en 9-tot-5-concepten, met verlengde schooltijd - om ‘de leerachterstanden aan te pakken’. 

We moeten realistisch zijn, de rust bewaren en vertrouwen hebben in leraren die met al hun expertise in een haalbaar tempo de problemen aanpakken en hun leerlingen op niveau brengen en houden.

De eventuele verloren schooltijd zal waar nodig binnen de scholen in overleg met alle betrokkenen op effectieve wijze worden ingehaald. Daar twijfelt LIA niet aan. Indien personeel de beschikking krijgt over faciliteiten in tijd en geld, hebben we daar de dure adviezen van de Onderwijsraad niet voor nodig.