Vervolgactie tegen volledige heropening voortgezet onderwijs
Beste leden,
Het zal u niet ontgaan zijn dat LIA de afgelopen week flink in het geweer is gekomen tegen de volledige heropening van het voortgezet onderwijs met volle klassen zonder anderhalve meter afstand voor leerlingen onderling. We stuurden u een nieuwsbrief en hebben de pers gezocht met een persbericht waarin we onze bezwaren, gebaseerd op veel berichten van leden in onze mailbox en van andere collega’s in de sociale media, kenbaar maakten.
Alle bonden spreken zich uit tegen volledige heropening voorgezet onderwijs
In de loop van de afgelopen week werd duidelijk dat de andere onderwijsbonden het ook niet verantwoord vonden om het besluit van de regering te volgen, omdat zij ook van mening zijn dat het kabinetsbesluit tot volledige heropening niet in overeenstemming is met het volledige advies van het OMT, waarin gesteld werd dat volledige heropening alleen mogelijk zou zijn als ALLE leerlingen zich twee keer per week zelf onder begeleiding testen.
Over de onmogelijkheid om te garanderen dat dat werkelijk gebeurt (de verwachting is dat veel leerlingen dat niet zullen doen) en over het feit dat niemand, dus ook leerlingen niet, juridisch tot een zelftest gedwongen kan worden, hebben we u in onze nieuwsbrief bericht.
Gezamenlijke actie onderwijsbonden
Deze situatie heeft ertoe geleid dat de onderwijsbonden gezamenlijk (Leraren in Actie, AOb, CNV Onderwijs, FvOv en FNV Overheid) hebben besloten een brief aan de Tweede Kamer te sturen, voorafgaand aan het spoeddebat dat door kamerlid Peter Kwint (SP) voor donderdag was aangevraagd. In het debat bleek al snel dat minister Slob ongevoelig was voor de argumenten en uiteindelijk stemden 135 kamerleden tegen een motie van Kwint om te wachten met heropenen totdat de situatie op scholen in ieder geval meer ‘veilig’ zou zijn.
Ook een motie van Paul van Meenen (D66) om te wachten met heropening totdat er eerst goed overleg met de bonden zou zijn geweest, haalde het bij lange na niet.
Ten gevolge daarvan hebben we als gezamenlijke bonden de koppen weer bij elkaar gestoken. Dit heeft ertoe geleid dat we de mogelijkheid tot juridische stappen nog steeds aan het onderzoeken zijn. Dat ligt niet eenvoudig, maar we bekijken alle opties en zijn bereid alles wat op juridisch gebied redelijkerwijs mogelijk is te overwegen.
Maar daar heeft u op dit moment nog niks aan. Wat kunt u zelf doen?
De scholen ‘mogen’ al op 31 mei ‘volledig open’ en MOETEN dat zelfs per 7 juni. Daarom hebben de gezamenlijke bonden brieven voor u opgesteld om bij uw werkgever, die de plicht heeft om conform de Arbowet te zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden voor de werknemers, de onveiligheid aan te kaarten en aan te geven dat u van de werkgever garanties op dat gebied eist alvorens uw werk op de mogelijk onveilige werkplek uit te kunnen voeren.
Download hier de brieven
Wie niet op persoonlijke titel een brief aan de werkgever wil sturen, heeft ook de mogelijkheid om de brief op aangepaste wijze te versturen met een groep collega’s, zie daarvoor de verschillende mogelijkheden tot formulering in de brief.
Indien u het echter totaal niet ziet zitten om op deze wijze individueel of met een groep collega’s uw werkgever te benaderen, kunt u ook contact opnemen met uw medezeggenschapsraad en de bijgevoegde modelbrief voor MR-en aan te reiken. Op die manier kan de MR individuele werknemers buiten de discussie houden en toch opkomen voor de collega’s.
Hieronder schetsen we nog eens duidelijk hoe de bonden tot het besluit zijn gekomen om leden en andere collega’s te helpen om hun gevoel van onveiligheid te uiten en op te komen voor de belangen van leraren, leerlingen, ouders, familie en vrienden:
Bonden hebben het protocol voor volledige heropening vo niet ondertekend
Afgelopen vrijdagmiddag (28 mei 2021) hebben de onderhandelende bonden geprobeerd met de VO-raad en het Ministerie van OCW tot aanpassing van het protocol “Onderwijs bij corona” te komen zodanig dat verdere openstelling van de VO-scholen op een veilige manier kan plaatsvinden. Dat is uiteindelijk niet gelukt, kennelijk omdat er nogal wat licht zit tussen het OMT-advies (waarin staat dat de scholen veilig verder open kunnen als alle leerlingen zich 2x per week onder begeleiding testen) en de uitlatingen van de minister dat het voldoende is dat de helft van de leerlingen wordt getest.
Ook was een goede aanpassing van het protocol nodig omdat veel scholen al hebben aangegeven verder open te gaan zonder dat duidelijk is hoe er gaat worden getest, wie de testen gaat uitvoeren, op welke wijze de testresultaten worden bijgehouden, en hoe wordt gemonitord dat leerlingen bij een positieve uitslag daadwerkelijk in quarantaine blijven (of, in ieder geval niet op school komen).
Zorgplicht school
Omdat de school als werkgever een zorgplicht heeft voor het personeel is het duidelijk dat een school pas verder open kan op het moment dat de werkgever aanvullende maatregelen heeft genomen/aanvullende maatregelen neemt, waarin het antwoord op bovenstaande vragen wordt gegeven. Alleen zo kan immers de veiligheid van de werknemers zo goed mogelijk worden gegarandeerd. Het pakket van deze aanvullende maatregelen (u zou dit gemakshalve een ‘openingsplan’ kunnen noemen) behoeft op basis van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) de instemming van de MR (als geheel) en de Personeelsgeleding van de MR (afzonderlijk).
Arbowet
Op grond van de Arbowet (in samenhang met het tijdelijk Arbeidsomstandighedenbesluit) moet elke werkgever in deze nieuwe situatie, de verdere openstelling van de school, de risico’s voor de gezondheid van de werknemers beoordelen en over de noodzakelijke maatregelen overleg voeren met de (P)MR.
Hoe gaat de school ervoor zorgen dat de leerlingen daadwerkelijk 2x per week worden getest? En hoe zorgt de school ervoor dat ook straks de 1,5m afstandsregel tussen leerlingen en personeel wordt gehandhaafd? Dit hangt mede af van de feitelijke huisvestigingssituatie van de school (o.a. de gangen en leslokalen) en van de bereidheid van leerlingen om zich er in de praktijk aan te houden. Dit geldt eveneens t.a.v. de mondkapjesplicht, buiten de leslokalen. Deze blijft namelijk bestaan.
Risico Inventarisatie en Evaluatie
Heeft er een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) plaatsgevonden waarbij de nieuwe risico’s in beeld zijn gebracht en waarbij een aangepast Plan van Aanpak (PvA) is opgesteld? Is de (P)MR (of één of meer werknemers) van plan om de Inspectie SWZ (voorheen arbeidsinspectie) uit te nodigen in verband met klachten over risico’s voor de veiligheid of gezondheid van werknemers?
Tevens onderkent het RIVM sinds kort dat onder bepaalde omstandigheden besmetting ook kan plaatsvinden via aerosolen, met name in ruimtes waar geen of te weinig ventilatie is en/of veel mensen, vooral voor een langere tijd, bij elkaar zijn. Voldoet in alle ruimten de ventilatie aan de normen? In hoeverre wordt voldaan aan de Arbocatalogus (zie: Home - Arbocatalogus Voortgezet Onderwijs (arbocatalogus-vo.nl) ?
Scholen zonder dit pakket van aanvullende maatregelen (“openingsplan”) kunnen niet garanderen dat zij zich houden aan de voorwaarde van het OMT. Dat is in strijd met de zorgplicht van de werkgever. Dit betekent dat er sprake is van een onveilige situatie.
Het is de onderhandelende bonden niet gelukt om hierover met het Ministerie en de VO-Raad tot afspraken te komen.
Wat betekent dit nu voor u?
· Uw school gaat nog niet open:
Gaat uw school nog niet open maar bestaat er wel het voornemen om open te gaan dan is het allereerst zaak dat u bij de MR aandacht vraagt voor de noodzaak van een ‘openingsplan’. De MR kan in overleg gaan met uw werkgever om tot een goed ‘openingsplan’ te komen. Mocht dit niet lukken dan kan de MR op basis van de Arbowet een onderzoek vragen door de Inspectie van SZW. Desgewenst kan onze afdeling juridische zaken de MR bijstaan in het overleg met uw werkgever.
· Uw school gaat maandag as. al open:
Gaat uw school gelijk na het weekend (maandag 31 mei as.) open dan is het allereerst de vraag of uw school een ‘openingsplan’ heeft.
Er zijn dan een aantal scenario’s denkbaar:
1. Uw school heeft geen ‘openingsplan’;
2. Uw school heeft wel een ‘openingsplan’, maar hiermee is niet ingestemd door MR en PMR;
3. Uw school heeft wel een ‘openingsplan’ waarmee is ingestemd door MR en PMR maar u bent van mening dat (de uitvoering van) het openingsplan onvoldoende tegemoetkomt aan de voorwaarde van het OMT.
Betrek de MR erbij
In alle drie de scenario’s is het van belang dat u de MR en de PMR betrekt. De veiligheid op school is een collectieve aangelegenheid en dient ook zoveel mogelijk collectief te worden aangepakt. Onze juridische afdeling kan hierin op verzoek van de MR en/of (P)MR bijstand bieden. De (P)MR heeft het recht om advies te vragen aan een externe deskundige. Door in te loggen (!) op onze website www.lerareninactie.nl vindt u onder het hoofdje ‘contact’ de pagina rechtshulp voor vragen op juridisch terrein.
Ook adviseren wij u uw zorgen te delen met uw collega’s om te beoordelen of zij ook van mening zijn dat er sprake is van een onveilige situatie. En gezamenlijk (al dan niet met de MR) het gesprek met uw werkgever/leidinggevende aan te gaan. Alle argumenten op basis waarvan u van mening bent dat er sprake is van een onveilige situatie (mede) als gevolg van het ontbrekende of tekortschietende testbeleid kunt u naar voren brengen.
Onder welke voorwaarden de maatregelen die uw werkgever neemt voldoende veiligheid garanderen is moeilijk te zeggen. Uw werkgever moet er in ieder geval zoveel mogelijk aan doen om te zorgen dat aan de voorwaarde van het OMT wordt voldaan. De maatregelen of het ‘openingsplan’ hoeven bijvoorbeeld geen waterdichte garantie te bieden op het 2x per week testen van alle leerlingen, maar dit moet wel het uitgangspunt zijn. Ook de feitelijke inspanningen moeten hierop zijn gericht.
Zo mag het testen 2x per week of de mondkapjesplicht in de gangen geen ‘wassen neus’ zijn. Hierbij zal overigens geaccepteerd moeten worden dat het in de praktijk kan voorkomen dat een enkele leerling zonder test toch in de klas komt te zitten. Uw werkgever heeft een zorgplicht maar ook hij kan u geen absolute garanties bieden!
Beroep op Arbowet
Indien de collectieve aanpak geen oplossing biedt en u en uw collega’s zijn van mening dat u in een onveilige situatie moet werken, dan heeft u de mogelijkheid een beroep te doen op de Arbowet. Dit houdt in dat u de werkgever op de hoogte stelt van een onveilige situatie en dat u zelf beslist om het werk niet op de onveilige locatie uit te voeren.
Als u een dergelijke melding doet, dan is het van belang dat u zo snel mogelijk daarna (opnieuw) in gesprek gaat met uw leidinggevende om te kijken hoe de werkzaamheden het beste kunnen worden voortgezet.
LIA-leden die door hun werkgever vervolgens in problemen worden gebracht (denkt u aan een dreiging met ontslag of een loonsanctie) kunnen zich laten vertegenwoordigen door de jurist van LIA.
Met vriendelijke groet,
Vakbond Leraren in Actie (LIA),
Namens deze,
Peter Althuizen,
Voorzitter Leraren in Actie